Chúng ta mới đang xét tới trí thông minh trong các dạng năng lượng đã biết mà chưa xét tới chí thông minh của một dạng năng lượng ẩn (hay năng lượng đen). Gradien ở đây có nghĩ là "tính trạng" năng lượng tối thiểu để duy trì sự sống, nghĩa là trong điều kiện bình thường mức năng lượng phải được duy trì một cách bị động thông qua môi trường bên ngoài mà không do con người quyết định. Nhưng những tiến bộ khoa học gần đây cho thấy con người có thể tự quyết định sự sống của mình, nghĩa là chúng ta hoàn toàn có khả năng tự kiểm soát năng lượng tới đích để duy trì sự sống của bản thân và đồng loại chứ không nhờ vào một "tính trạng" năng lượng bên ngoài như Dyson đã nói.